Ατοπικό δέρμα

Το ατοπικό δέρμα χαρακτηρίζεται από έντονη ξηρότητα. Το δέρμα αδυνατεί να συγκρατήσει τα φυσιολογικά επίπεδα της υγρασίας του και δεν παράγει αρκετά λιπίδια, που το προστατεύουν απέναντι στις εξωτερικές επιθέσεις.

Η έλλειψη υγρασίας έχει ως αποτέλεσμα οι δεσμοί μεταξύ των κυττάρων να αποδυναμώνονται και το δέρμα να αφυδατώνεται και να απολεπίζεται, προκαλώντας αίσθημα κνησμού. Ο κνησμός με τη σειρά του προκαλεί τοπική φλεγμονή, με εμφάνιση οιδήματος και ερυθρότητας. Την ίδια στιγμή, η έλλειψη της φυσικής προστασίας ανοίγει τον δρόμο στην εισχώρηση αλλεργιογόνων παραγόντων, που εντείνουν ακόμα περισσότερο την αντίδραση του δέρματος και προκαλούν έναν φαύλο κύκλο. Το ατοπικό δέρμα εμφανίζει προδιάθεση για βακτηριακές, μυκητιασικές και ιογενείς λοιμώξεις.

Ατοπικό δέρμα-Παράγοντες προδιάθεσης

  • Κληρονομικότητα: Η ατοπία έχει κατά μεγάλο ποσοστό γενετική προδιάθεση. Έχει υπολογιστεί ότι πάνω από το 70% των παιδιών με ατοπική δερματιτίδα, έχει οικογενειακό ιστορικό ατοπίας (ατοπικό έκζεμα, άσθμα, αλλεργική ρινίτιδα, αλλεργική επιπεφυκίτιδα, εκζεματοειδή δερματίτιδα).
  • Αλλεργιογόνα περιβάλλοντος: Η πρωτεΐνη που διασφαλίζει τη συνοχή μεταξύ των δερματικών κυττάρων (η λεγόμενη «φιλαγκρίνη»), είναι ανεπαρκής και έτσι το δέρμα καθίσταται απροστάτευτο και ευάλωτο απέναντι στις αλλεργιογόνες ουσίες. Ερεθιστικοί παράγοντες του περιβάλλοντος, όπως η γύρη, η σκόνη αλλά και ορισμένα καλλυντικά περιποίησης που στο κανονικό δέρμα είναι ανεκτά, στα ατοπικό δέρμα εισχωρούν εύκολα και προκαλούν την αντίδρασή του.
  • Αλλεργιογόνα τρόφιμα: Έχει διαπιστωθεί ότι περίπου το 35% των παιδιών με μέτρια έως σοβαρή ατοπική δερματίτιδα, παρουσιάζουν τροφικές αλλεργίες. Ωστόσο, στο 90% των περιπτώσεων οι αλλεργίες αυτές σχετίζονται με περιορισμένο αριθμό τροφίμων. Για τα βρέφη, ενοχοποιούνται το αγελαδινό γάλα, τα αυγά, το σιτάρι και τα φασόλια σόγιας. Επομένως, οι θηλάζουσες μητέρες θα πρέπει να αποφεύγουν τα τρόφιμα αυτά, αν τα βρέφη τους έχουν διαγνωστεί με τροφική αλλεργία. Για τα παιδιά, ύποπτα για αλλεργίες θεωρούνται το αγελαδινό γάλα, τα αυγά, τα φιστίκια, τα ψάρια, τα οστρακοειδή, το σουσάμι και τα ακτινίδια, ενώ για τους εφήβους τα φιστίκια, τα ψάρια, τα οστρακοειδή, το σουσάμι και τα τρόφιμα που σχετίζονται με τη γύρη.

Η σημασία του μικροβιώματος

Το μικροβίωμα αποτελεί τη φυσική ασπίδα του δέρματος. Πρόκειται για ένα δίκτυο «καλών» βακτηρίων και μικροβίων που υπάρχει πάνω στο δέρμα και το προστατεύει από εξωτερικές επιθέσεις. Για να γίνει πιο κατανοητό, ο προστατευτικός ρόλος του είναι ανάλογος με αυτόν του μικροβιώματος του εντέρου (τη λεγόμενη «βακτηριακή χλωρίδα»).

Τα αβλαβή αυτά μικρόβια, που έχουν προστατευτική και αντιφλεγμονώδη δράση, αφυπνίζουν τις φυσικές άμυνες του δέρματος όταν δέχεται επίθεση από άλλους «κακούς» παθογόνους μικροοργανισμούς. Τους καταπολεμούν και δεν τους αφήνουν να εισχωρήσουν και να προκαλέσουν φλεγμονές.

Στην περίπτωση της ατοπικής δερματίτιδας όμως, η ισορροπία του μικροβιώματος είναι διαταραγμένη, όπως έχει διαπιστωθεί σε ειδική χαρτογράφηση του δέρματος. Στις περιοχές όπου παρουσιάζονται φλεγμονή και κνησμός, το μικροβίωμα διαφέρει σε σχέση με άλλες υγιείς περιοχές δέρματος, ακόμα και στον ίδιο άνθρωπο.

Η διαταραγμένη ισορροπία του μικροβιώματος έχει ως αποτέλεσμα την αποδυνάμωση του προστατευτικού φραγμού του δέρματος και κατά συνέπεια την εισχώρηση παθογόνων μικροοργανισμών και την πρόκληση φλεγμονών. Ένας από τους βασικούς στόχους λοιπόν της αγωγής για την αντιμετώπιση της ατοπικής δερματίτιδας είναι και η επαναφορά της ισορροπίας του μικροβιώματος, που αποτελεί τον φυσικό σύμμαχο του δέρματος.

 

Διαβάστε επίσης:

Ατοπική δερματίτιδα

Φωτοθεραπεία για ατοπική δερματίτιδα