Ακτινικές Υπερκερατώσεις-

Τι είναι οι ακτινικές υπερκερατώσεις;

Τις διακρίνουμε στις ακτινικές υπερκερατώσεις και στις σμηγματορροïκές υπερκερατώσεις. Οι πρώτες αποτελούν προκαρκινικές βλάβες του δέρματος και εμφανίζονται σε ηλιοεκτεθειμένο δέρμα και προϊούσης της ηλικίας, ενώ οι δεύτερες είναι εναποθέσεις σμήγματος και κερατινοκυττάρων, οι οποίες παρουσιάζονται ως ελαφρά εξέχουσες ή εξογκωμένες βλάβες της επιδερμίδας με τραχεία, μελανόχρωμη επιφάνεια. Συνήθως εμφανίζονται σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας.

Φωτοδυναμική Θεραπεία για τις ακτινικές υπερκερατώσεις

Τοπική φωτοδυναμική θεραπεία με 5-αμινολεβουλεϊνικό οξύ (ALA-PDT) για ακτινικές υπερκερατώσεις, νόσο του Bowen, και επιφανειακά βασικοκυτταρικά επιθηλιώματα

Η τοπική χρήση της φωτοδυναμικής θεραπείας έχει μέγιστη απόδοση στις μη υπερκερατωσικές ακτινικές κερατινώσεις στο πρόσωπο και το τριχωτό της κεφαλής, στη νόσο Bowen και στα επιφανειακά βασικοκυτταρικά καρκινώματα (έως 2 χιλιοστά πάχος). Πρόσθετες παρεμβάσεις ώστε να απομακρυνθούν οι κερατωτικές πλάκες των ακτινικών υπερκερατώσεων και τα οζίδια των βασικοκυτταρικών καρκινωμάτων επιτρέπουν τη χρήση της φωτοδυναμικής θεραπείας και στις περιπτώσεις αυτές. Η φωτοδυναμική θεραπεία δεν ενδείκνυται για ακανθοκυτταρικό επιθηλίωμα λόγω των υψηλών ποσοστών επανεμφάνισης και της μεταστατικής δυνατότητας που το χαρακτηρίζει.

 

Ιδιαίτερη φροντίδα χρειάζεται για τις περιοχές των βλεφάρων, της μύτης, των χειλιών και των γεννητικών οργάνων όπου η απορρόφηση του φωτοευαισθητοποιητή από το περιβάλον δέρμα και το βλεννογόνο σε συνδυασμό με το οίδημα που μπορεί να προκύψει αυξάνουν τον πόνο κατά τη διάρκεια της φωτοδυναμικής θεραπείας.

Προετοιμασία της περιοχής της βλάβης:

Αφαιρούμε προσεκτικά όποια επιφανειακή κρούστα υπάρχει, χωρίς να προκληθεί αιμορραγία είτε με α) γάζα εμποτισμένη σε φυσιολογικό ορό, είτε με β) ελαφριά απόξεση της βλάβης με την άκρη της λεπίδας ενός νυστεριού ή με γ) χρήση ενός αποξεστικού υλικού. Δεν αποξένουμε το περιβάλλον υγιές δέρμα. Η προετοιμασία αυτή δεν προϋποθέτει τοπική αναισθησία ή αποστείρωση αλλά φοράμε προστατευτικά γάντια. Για ιδιαίτερα δύσκολες περιπτώσεις προτείνεται ένα μαλακτικό όπως το σαλικυλικό οξύ (π.χ. 3-5% σαλικυλικό οξύ σε βαζελίνη) κάθε βράδυ για 1 έως και 2 εβδομάδες πριν τη θεραπεία. Εναλλακτικά, ένα υδροκολλοειδές μπορεί να χρησιμοποιηθεί μερικές ημέρες πριν τη θεραπεία.

Εφαρμόζουμε τον φωτοευαισθητοποιητή ώστε να καλύψουμε ολόκληρη την περιοχή της βλάβης καθώς και ένα ελάχιστο πλαίσιο 5 χιλιοστών γύρω από τη βλάβη με ένα λεπτό στρώμα 1-2 χιλιοστά. Ο φωτοευαισθητοποιητής μπορεί να ενοχλήσει (τσούξιμο/πόνος) αν το δέρμα είναι πληγωμένο.
Χρησιμοποιούμε έναν ειδικό επίδεσμο για να περιορίσουμε τον φωτοευαισθητοποιητή στην περιοχή της βλάβης (π.χ. Tegaderm). Σε ιδιαίτερα ευαίσθητες περιοχές (π.χ. γύρω πό τα μάτια) ή περιοχές με έντονες καμπύλες (π.χ. περιοχές γύρω από τη μύτη), ενισχύουμε με επίδεσμο. Είναι σκόπιμο κατά τη διάρκεια της επώασης η περιοχή να μην εκτεθεί στο περιβάλλον φως αν και αυτό δεν είναι τελείως απαραίτητο. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί αλουμινόχαρτο ή πολλαπλές επιστρώσεις επιδέσμου.
Αφήνουμε τον φωτοευαισθητοποιητή να απορροφηθεί τουλάχισον 3 ώρες για της ακτινικές κερατινώσεις και τη νόσο του Bowen ή 6 ώρες για τα βασικοκυτταρικά καρκινώματα.

Εφαρμογή της θεραπείας

Όταν ο/η ασθενής επιστρέψει αφαιρούμε τους επιδέσμους και το υπόλοιπο του φωτοευαισθητοποιητή.
Προαιρετικά εφαρμόζουμε τοπική αναισθησία μετά την αφαίρεση του φωτοευαισθητοποιητή ή 60 λεπτά πριν τη συνεδρία με την φωτοδυναμική θεραπεία (δηλαδή 2 ή 5 ώρες πριν τη θεραπεία). Επίσης μπορεί να γίνει υποδόρια ένεση γύρω από τη βλάβη με τοπικό αναισθητικό.

Καλό είναι οι ασθενείς να φορούν τα προστατευτικά γυαλιά σε περίπτωση που η περιοχή της βλάβης βρίσκεται κοντά στα μάτια τους. Επίσης ο γιατρός και η νοσηλευτρια μπορούν να φορούν σκούρα γυαλιά ηλίου για να αποφύγουν τυχόν ενόχληση από το έντονο φως της θεραπείας. Το φως αυτό καθ΄ ευατό δεν είναι βλαβερό.
Ανάλογα με τη θέση της βλάβης ο/η ασθενής μπορεί να καθίσει ή να ξαπλώσει. Το πεδίο φωτισμού πρέπει να υπερβαίνει αυτό της βλάβης κατά τουλάχιστον 5 χιλιοστά.