Σμηγματογόνα Αδενώματα

Τι είναι;

Τα σμηγματογόνα αδενώματα είναι καλοήθεις όγκοι του δέρματος και προκύπτουν ως διαταραχές των σμηγματογόνων αδένων. Πρόκειται συνήθως για βλατίδες (δηλαδή ανυψώσεις του δέρματος) ή όζους (τοπικές διογκώσεις που μοιάζουν με τις βλατίδες αλλά είναι μεγαλύτερες σε μέγεθος), σαφώς οριοθετημένους, κιτρινίζοντες, ροδαλούς ή στο χρώμα του δέρματος με διάμετρο συνήθως περίπου 5 χιλιοστά, που απαντώνται συχνότερα στο κεφάλι, το λαιμό και τον κορμό. Η κλινική τους εικόνα ωστόσο είναι συχνά δύσκολο να τα διακρίνει από τα σμηγματογόνα ή άλλα καρκινώματα του δέρματος ή άλλες βλάβες των σμηγματογόνων αδένων.

Πώς προκαλούνται;

Τα σμηγματογόνα αδενώματα προκύπτουν, όπως γράφτηκε, ως διαταραχές των σμηγματογόνων αδένων. Επομένως, για να γίνει κατανοητή η παθολογία τους πρέπει πρώτα να γίνει αναφορά σε αυτούς.

Οι σμηγματογόνοι αδένες είναι δομές που συνδέονται συνήθως με τριχοθυλάκια. Κατανέμονται σε όλο το σώμα, με εξαίρεση τα πέλματα και τις παλάμες, αλλά βρίσκονται σε μεγαλύτερη συγκέντρωση στις περιοχές του προσώπου και του τριχωτού της κεφαλής.

Οι αδένες αυτοί εκκρίνουν το σμήγμα, μια λιπαρή ουσία της οποίας η λειτουργία δεν είναι σαφής αλλά θεωρείται ότι λιπαίνει και στεγανοποιεί το δέρμα έχοντας παράλληλα αντιφλεγμονώδη, αντιοξειδωτική, αντιμικροβιακή και φωτοπροστατευτική δράση. Εντούτοις, υπερέκκριση του σμήγματος δεν είναι επιθυμητή και θεωρείται πως συμβάλλει στην παθογένεση της ακμής.

Το σμήγμα παράγεται από τα ώριμα σμηγματοκύτταρα που βρίσκονται στο κέντρο των σμηγματογόνων αδένων. Αυτά τα ώριμα σμηγματοκύτταρα, προέρχονται με τη σειρά τους από κερατινοκύτταρα, που βρίσκονται στην περιφέρεια των σμηγματογόνων αδένων, μέσα από μια διαδικασία ωρίμανσης που αποκαλείται κυτταρική διαφοροποίηση. Η διαδικασία αυτή, της κυτταρικής διαφοροποίησης, έχει απορρυθμιστεί στην περίπτωση των σμηγματογόνων αδενωμάτων, με τα κερατινοκύτταρα να αυξάνονται σε πλήθος και τα ώριμα σμηγματοκύτταρα που παράγονται από αυτά, να αποτελούν πάνω από 50% του συνόλου των κυττάρων του αδένα, προκαλώντας τη δημιουργία εξογκώματος. Το τι προκαλεί αυτή την απορρύθμιση δεν έχει καταστεί σαφές, όμως είναι αποδεκτό ότι στη ρύθμιση της λειτουργίας των σμηγματογόνων αδένων σημαντικό ρόλο έχουν τα ανδρογόνα και τα ρετινοειδή.

Ποιους επηρεάζουν;

Τα σμηγματογόνα αδενώματα, όπως και οι άλλοι όγκοι των σμηγματογόνων αδένων είναι σχετικά σπάνια. Μπορούν να εμφανιστούν σε οποιαδήποτε ηλικία στους ενήλικες, όμως συνηθέστερα επηρεάζονται οι ηλικιωμένοι.

Ο βασικότερος λόγος που τα άτομα με σμηγματογόνα αδενώματα χρήζουν προσοχής είναι η κλινική σημασία της βλάβης ως ένδειξη πιθανής ύπαρξης του συνδρόμου Muir-Torre. Το σύνδρομο MuirTorre είναι ένα κληρονομικό καρκινικό σύνδρομο, στο οποίο συνυπάρχουν όγκοι των σμηγματογόνων αδένων με κακοήθεις εσωτερικούς όγκους, οι οποίοι επηρεάζουν κατά κύριο λόγο το γαστρεντερικό σύστημα και αρκετά συχνά και το ουρογεννητικό. Στην πραγματικότητα, το σύνδρομο Muir-Torre φαίνεται να είναι μία παραλλαγή του συνδρόμου Lynch, που είναι αλλιώς γνωστό ως κληρονομούμενος μη πολυποδιακός καρκίνος του παχέος εντέρου και σχετίζεται με γενετική προδιάθεση για ανάπτυξη καρκίνου του παχέος εντέρου, του ενδομητρίου και των ωοθηκών. Τα σμηγματογόνα αδενώματα είναι η πιο χαρακτηριστική κλινική ένδειξη για την ύπαρξη του συνδρόμου Muir-Torre καθώς ανευρίσκονται στο 68% των περιστατικών. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι η εμφάνιση των σμηγματογόνων αδενωμάτων σημαίνει απαραίτητα την ύπαρξη του συνδρόμου αφού εμφανίζονται και ανεξαρτήτως αυτού.

Διάγνωση και θεραπεία

Η ακριβής διάγνωση και διάκριση του σμηγματογόνου αδενώματος από άλλες βλάβες που έχουν παρόμοια κλινική εικόνα, όπως η σμηγματογόνος υπερπλασία, είναι ζωτικής σημασίας λόγω της συσχέτισης, που προαναφέρθηκε, με το σύνδρομο Muir-Torre. Πρέπει επίσης να αποκλειστεί η πιθανότητα του σμηγματογόνου καρκινώματος. Εξαιτίας αυτών, η διάγνωση δεν μπορεί να βασιστεί στην κλινική εικόνα αλλά απαιτεί βιοψία.

Για τη θεραπεία του σμηγματογόνου αδενώματος διενεργείται πάντοτε χειρουργική αφαίρεση της βλάβης.